Durali Doğan
Köşe Yazarı
Durali Doğan
b
 

DEMLİ MÜFTÜ'NÜN KAYMAKAMA HİTABI

Yıl 1934. Ağustos’un sekizi. Sorgun Kaymakamı Şevket Eker Havza ilçesine tayin edilmiştir. İlçe halkı ve yöneticiler Şevket Bey’i Sorgun’dan ayrılışında uğurlamak için bir tören düzenlerler. Törende halkın duygu ve düşüncelerini dile getirme görevi de Demli Molla’ya düşer. Demli Molla (Müftü Hasan Coşkun) o zaman Sorgun müftüsüdür. Demli Molla törende etkili ve duygulu bir konuşma yapar ve Kaymakam Şevket Eker için yazdığı şiiri okur. (1) İşte o duygulu konuşma: KAYMAKAM ŞEVKET BEYDEN AYRILIRKEN Sevgili Kaymakam Şevket Beyden ayrılırken, Sevgili Beyefendi, şu dakikada bedbaht kazamız emrü idarenize veda ederken içinde derin bir acı duyuyor. Çünkü himmeti, rütbesinden yüksek, sahai gayreti makamından çok geniş genç bir idare amirinden ayrılıyor. Kazamız yenidir. Teşkilatını tamam edememiş, yokluk vasıtasızlık içinde kıvranıyorken teşrif edildi. Beş altı ay müddetle idarei hususiyemizi bataklıktan, mâliyemizi geçen senelerden kalma pürüzlerden temizlemiş, muafiyetten (Af kanunu) bilistifade nüfusu mektumeyi yoluna koymuş, kudretli, genç bir Kaymakamdan ayrılıyor. İrfan yurdunun temellerini atan, kanuni vazifesini yaparken köylerin de zerre kadar gönüllerini gücendirmeyen bir idare memurundan ayrılan kaza ağlarsa çok görmeyiniz. Beyefendi, Sorgun kazadır, ama Merzifon'da kazadır. Birisi yokluk içinde çırpınırken, diğeri sınger saati gibi rakkas vurup geçmektedir. Esasen bu memleketin servet kaynağı iki damardandır: 1. Ziraatçilik. 2. Hayvanatı ehliye yetiştirmektir. Zaman itibariyle ikisi de aşağı düşmüş ve menabil varidat kurumaya yüz tutmuştur. Böyle darlık içerisinde varlık göstermek, şu suretle yüksek vilayetin mazharı takdiri olmak ilk memuriyet veren genç bir kaymakam için en büyük muvaffakiyettir. Şevket Beyefendi, Faaliyetle kalbimizin en derin köşesine yerleşen İzmir Valisi Kâzım Paşa Hazretleri, Kaymakam olarak kazamıza teşrif etseler ancak bu kadar iş yapabilirlerdi. Çünkü; halkımızın vaziyeti bundan fazla iş yapmaya müsait değildir. Her fenalık yokluktan çıkar. Kudret fevkinde yük taşıyan vapurun kumlara oturacağı muhakkaktır. Gençliğinizde bu gibi darlıkla karşılaşırken varlık göstermeniz adeta Yunan, dolayısıyla Avrupa çelik zırhlı ordularına karşı elinde söğüt sopası, başında namaz bezi, sırtında çocuk kundağı ve kağnı arabası ile Avrupa'nın son sistem makinelerine karşı Fatma Hanımın taarruzuna benzer. İşte büyük dahimizin işareti üzerine, ölmüş Türkler dirilmiş, Kapitülasyon zincirlerini kırmış, Sevr paçavrasını bednamların yüzüne vurmuş, hukukunu dünyaya tanıtmış, hakkı istiklalini gasplar elinden koparmış ve hem de tarihi cihana altın kalemle yazılmıştır. Beyefendi, Sorgun devlet makinesi yakın bir mazide mihverinde işlemeye başlamıştır. Ey idare mütehassısı Şevket Bey, Bu feyizli cümerdeki ruhu halka anlatan, şiarı Cumhuriyeti en ufak köye kadar okutan, okutturan, öğreten sizdiniz.  DEMLİ MÜFTÜ'NÜN KAYMAKAMA HİTABI Demli Molla Kaymakam Şevket Eker’i Sorgun’dan uğurlarken konuşmasına şöyle devam ediyor: Demek ki" Devlet Dolabı" böyle güzellikle de dönermiş. Kaymakam lafzı yad edilince, Bekir Ağa Bölüğünün inzibat zabıtlığından seçme kaza kaymakamlığına tayin edilen, İmamın mezhebine, kitabına muhtarın soyuna- sopuna küfür sallayarak eski mektep hocası gibi gördüğünü haşlayan bir adam aklımıza gelirdi. Mazisi böyle helecanla dolu, hali zati alileri gibi devlet idarecilerini görünce halkımızın bırakmak istemeyeceği şüphesizdir. Ne mutlu Havza kazası ki size kavuşuyor, ne talihsiz Sorgun ki sizden ayrılıyor. Şevket beyefendi, beşeriyeti çıldırtan üç hassa var ki; 1. Gençlikte mühim bir koltuk işgal etmek, 2. Servet- saman sahibi olmak 3. Rical-i Devlet'ten birine dayanmaktır. Efendimizde her üçü de mevcut olduğu halde kimsenin tahrik ve iğfaline aldanmadınız. Hakikat uğrunda uğraşmaktan usanmadınız. Azmü kanaatınızdan geri dönmediniz. Herkesi değeri nispetinde taltif etmek, kanuni vazife ve selahiyeti o çerçeve dahilinde tatbik etmek gibi şahsiyetinize inhisar eden bir büyüklüğe maliksiniz. Allah'ü Taala sizi genç Cumhuriyetimize bağışlasın. Yaşasın size bu gibi idare usûllerini öğreten irfan ocağı, var olsun hüsn-ü ahlak ile evladını teçhiz eden ana kucağı, size Allah'ın hıfzu emanetine yollarken, Sorgunluların üzerindeki bu sevginizi ölümden başka bir kuvvetin sökemeyeceği bir mahalle hak ettiklerini arz eyler, dini duygularını deruhte etmiş bulunduğum kazamız halkı namına da minnet ve şükranlarımı takdim eylerim efendim. Şevket-i şanına yandığım genç Türk Ne çabuk kazayı mahsun edersin Havza-i Devlet'te(3) payidar ol da Bir gün Vali olur avdet edersin Sağ ol da Sorgun'u dilden bırakma Takdir edemedik kusura bakma Ateş-i hicrinle bizleri yakma Gâhi selam yazar memnun edersin Anadolu öz gülüsün meleğim Türk bağının sümbülüsün çiçeğim Cumhuriyet bülbülüsün a beğim Savcı (4) ile selametle gidersin Gerçi yaşın ufak, idaren kâmil (5) Azmine hiç kimse olamaz hail Böyle ayrılığa değiliz kail Demli'yi hasretle dilgir edersin Demli Müftü Haşan Coşkun 8.8.1934 (1) Müftü Hasan Coşkun hakkında daha geniş bilgi için, Durali Doğan’ın Yozgat İsimler Sözlüğü adlı kitabına bakılabilir. (2) Bu konuşma metni ve şiir; İdarecinin Sesi dergisi, Ocak 1989 Cilt.3, Sayı. T de yayınlanmıştır. (3) Havza, Samsun'un bir ilçesi. (4) Savcı, Kaymakam Şevket Beyin 2 yaşlarındaki oğlunun adı. (5) Kaymakam Şevket Eker, 1931 yılı Mülkiye Mektebi mezunu olup, 1974'de Nüfus İşleri Genel Müdürlüğü görevinden yaş sınırı sebebiyle emekliye ayrılmıştır. (6) Doğan, Durali; Sorgunlu Demli Müftü'nün Bir Mülkiyeli Kaymakama Hitabı, Sıla Dergisi, Sorgun 1997 Sayı.5. Sh. 34- 35. Kaynakça Doğan, Durali; Yozgat Şair ve Yazarları, S. 43- 50. Doğan, Durali; Yozgatlı Aşık Sıtkı Baba, Sılam Basımevi, S. 9- 10. Doğan, Durali; Yozgat Şair v      
Ekleme Tarihi: 31 Ocak 2024 - Çarşamba

DEMLİ MÜFTÜ'NÜN KAYMAKAMA HİTABI

Yıl 1934.
Ağustos’un sekizi. Sorgun Kaymakamı Şevket Eker
Havza ilçesine tayin edilmiştir.
İlçe halkı ve yöneticiler Şevket Bey’i
Sorgun’dan ayrılışında uğurlamak için bir tören
düzenlerler. Törende halkın duygu ve düşüncelerini
dile getirme görevi de Demli Molla’ya düşer. Demli
Molla (Müftü Hasan Coşkun) o zaman Sorgun
müftüsüdür. Demli Molla törende etkili ve duygulu bir
konuşma yapar ve Kaymakam Şevket Eker için yazdığı
şiiri okur. (1)
İşte o duygulu konuşma:
KAYMAKAM ŞEVKET BEYDEN AYRILIRKEN
Sevgili Kaymakam Şevket Beyden ayrılırken,
Sevgili Beyefendi, şu dakikada bedbaht
kazamız emrü idarenize veda ederken içinde derin bir
acı duyuyor.
Çünkü himmeti, rütbesinden yüksek, sahai
gayreti makamından çok geniş genç bir idare
amirinden ayrılıyor.
Kazamız yenidir. Teşkilatını tamam edememiş,
yokluk vasıtasızlık içinde kıvranıyorken teşrif edildi.
Beş altı ay müddetle idarei hususiyemizi bataklıktan,
mâliyemizi geçen senelerden kalma pürüzlerden
temizlemiş, muafiyetten (Af kanunu) bilistifade nüfusu
mektumeyi yoluna koymuş, kudretli, genç bir
Kaymakamdan ayrılıyor.
İrfan yurdunun temellerini atan, kanuni
vazifesini yaparken köylerin de zerre kadar gönüllerini
gücendirmeyen bir idare memurundan ayrılan kaza
ağlarsa çok görmeyiniz.
Beyefendi, Sorgun kazadır, ama Merzifon'da
kazadır. Birisi yokluk içinde çırpınırken, diğeri sınger
saati gibi rakkas vurup geçmektedir.
Esasen bu memleketin servet kaynağı iki
damardandır:
1. Ziraatçilik. 2. Hayvanatı ehliye yetiştirmektir.
Zaman itibariyle ikisi de aşağı düşmüş ve
menabil varidat kurumaya yüz tutmuştur. Böyle darlık
içerisinde varlık göstermek, şu suretle yüksek vilayetin
mazharı takdiri olmak ilk memuriyet veren genç bir
kaymakam için en büyük muvaffakiyettir.
Şevket Beyefendi,
Faaliyetle kalbimizin en derin köşesine
yerleşen İzmir Valisi Kâzım Paşa Hazretleri,
Kaymakam olarak kazamıza teşrif etseler ancak bu
kadar iş yapabilirlerdi. Çünkü; halkımızın vaziyeti
bundan fazla iş yapmaya müsait değildir. Her fenalık
yokluktan çıkar.
Kudret fevkinde yük taşıyan vapurun kumlara
oturacağı muhakkaktır.
Gençliğinizde bu gibi darlıkla karşılaşırken
varlık göstermeniz adeta Yunan, dolayısıyla Avrupa
çelik zırhlı ordularına karşı elinde söğüt sopası,
başında namaz bezi, sırtında çocuk kundağı ve kağnı
arabası ile Avrupa'nın son sistem makinelerine karşı
Fatma Hanımın taarruzuna benzer.
İşte büyük dahimizin işareti üzerine, ölmüş
Türkler dirilmiş, Kapitülasyon zincirlerini kırmış, Sevr
paçavrasını bednamların yüzüne vurmuş, hukukunu
dünyaya tanıtmış, hakkı istiklalini gasplar elinden
koparmış ve hem de tarihi cihana altın kalemle
yazılmıştır.
Beyefendi, Sorgun devlet makinesi yakın bir
mazide mihverinde işlemeye başlamıştır.
Ey idare mütehassısı Şevket Bey,
Bu feyizli cümerdeki ruhu halka anlatan, şiarı
Cumhuriyeti en ufak köye kadar okutan,
okutturan, öğreten sizdiniz. 

DEMLİ MÜFTÜ'NÜN KAYMAKAMA HİTABI

Demli Molla Kaymakam Şevket Eker’i
Sorgun’dan uğurlarken konuşmasına şöyle devam
ediyor:
Demek ki" Devlet Dolabı" böyle güzellikle de
dönermiş.
Kaymakam lafzı yad edilince, Bekir Ağa
Bölüğünün inzibat zabıtlığından seçme kaza
kaymakamlığına tayin edilen, İmamın mezhebine,
kitabına muhtarın soyuna- sopuna küfür sallayarak
eski mektep hocası gibi gördüğünü haşlayan bir
adam aklımıza gelirdi.
Mazisi böyle helecanla dolu, hali zati alileri
gibi devlet idarecilerini görünce halkımızın
bırakmak istemeyeceği şüphesizdir.
Ne mutlu Havza kazası ki size kavuşuyor, ne talihsiz
Sorgun ki sizden ayrılıyor.
Şevket beyefendi, beşeriyeti çıldırtan üç hassa var
ki;
1. Gençlikte mühim bir koltuk işgal etmek,
2. Servet- saman sahibi olmak
3. Rical-i Devlet'ten birine dayanmaktır.
Efendimizde her üçü de mevcut olduğu
halde kimsenin tahrik ve iğfaline aldanmadınız.
Hakikat uğrunda uğraşmaktan usanmadınız. Azmü
kanaatınızdan geri dönmediniz. Herkesi değeri
nispetinde taltif etmek, kanuni vazife ve selahiyeti o
çerçeve dahilinde tatbik etmek gibi şahsiyetinize
inhisar eden bir büyüklüğe maliksiniz.
Allah'ü Taala sizi genç Cumhuriyetimize
bağışlasın. Yaşasın size bu gibi idare usûllerini
öğreten irfan ocağı, var olsun hüsn-ü ahlak ile
evladını teçhiz eden ana kucağı, size Allah'ın hıfzu
emanetine yollarken, Sorgunluların üzerindeki bu
sevginizi ölümden başka bir kuvvetin sökemeyeceği
bir mahalle hak ettiklerini arz eyler, dini duygularını
deruhte etmiş bulunduğum kazamız halkı namına
da minnet ve şükranlarımı takdim eylerim efendim.
Şevket-i şanına yandığım genç Türk
Ne çabuk kazayı mahsun edersin
Havza-i Devlet'te(3) payidar ol da
Bir gün Vali olur avdet edersin
Sağ ol da Sorgun'u dilden bırakma
Takdir edemedik kusura bakma
Ateş-i hicrinle bizleri yakma
Gâhi selam yazar memnun edersin
Anadolu öz gülüsün meleğim
Türk bağının sümbülüsün çiçeğim
Cumhuriyet bülbülüsün a beğim
Savcı (4) ile selametle gidersin
Gerçi yaşın ufak, idaren kâmil (5)
Azmine hiç kimse olamaz hail
Böyle ayrılığa değiliz kail
Demli'yi hasretle dilgir edersin
Demli Müftü Haşan Coşkun 8.8.1934
(1) Müftü Hasan Coşkun hakkında daha
geniş bilgi için, Durali Doğan’ın Yozgat İsimler
Sözlüğü adlı kitabına bakılabilir.
(2) Bu konuşma metni ve şiir; İdarecinin Sesi
dergisi, Ocak 1989 Cilt.3, Sayı. T de yayınlanmıştır.
(3) Havza, Samsun'un bir ilçesi.
(4) Savcı, Kaymakam Şevket Beyin 2
yaşlarındaki oğlunun adı.
(5) Kaymakam Şevket Eker, 1931 yılı Mülkiye
Mektebi mezunu olup, 1974'de Nüfus İşleri Genel
Müdürlüğü görevinden yaş sınırı sebebiyle
emekliye ayrılmıştır.
(6) Doğan, Durali; Sorgunlu Demli
Müftü'nün Bir Mülkiyeli Kaymakama Hitabı, Sıla
Dergisi, Sorgun 1997 Sayı.5. Sh. 34- 35.
Kaynakça
Doğan, Durali; Yozgat Şair ve Yazarları, S.
43- 50.
Doğan, Durali; Yozgatlı Aşık Sıtkı Baba,
Sılam Basımevi, S. 9- 10.
Doğan, Durali; Yozgat Şair v

 

 

 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve sorgunmedya.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.