MANAS DESTANI Yahya Aksoy Toplumsal yaşamın içerisinde kahramanlıkları anlatan ve doğal olaylarla birlikte güzellikleri de  dillendiren destanlarımız ve tarihimizin  temel kaynakları olarak önemle değerlendirilmelidir. Tarihimizi ve kültür değerlerimizi destanlarda buluruz. Toplumun sosyo-kültürel değerlerini, halk kültürümüzün zengin ve renkli öğeleri hep destanlarda dile getirilmiştir. Dünyanın en büyük destanlarından sayılan Kırgız Türklerinin Manas Destanı, yok olmak üzere olan Kırgız Türklerini olağanüstü bir kahramanlıkla  kurtararak tarih sahnesinde yer almalarını sağlayan ünlü Kırgıs yiğidi Manas’ ın  şahsında ve eylemlerinde toplanan tüm gelişmeleri , olağanüstü savaşlarını,  Kırgızların halk kültürü değerlerini, coğrafi güzelliklerini ve tarihi varlıklarını uzun uzun anlatmaktadır. Manas’ ın doğumundan ölümüne kadar bütün yaşamı, ailesi, çocukları, atası  ve Kırgızların tarihi ile birlikte  halk kültürü bütün yönleriyle  bu değerli, eşsiz destanda dile getirilmiştir. Tüm Kırgız halkı Manas Destanı’ dan  ezbere saatlerce parçalar söyleyebilmektedir. Ülke ve dünya çapında  ünlü Manasçılarla yaptığımız  uzun söyleşileri unutmak mümkün değildir. Ünlü Kırgız Manasçısı Ukraş Mamiliyev  1993 ve 1995 yıllarında Türkiye’ ye davetlimiz olarak gelmiş ve anlamlı programlar gerçekleştirerek Manas’ ın ruh ve benliğini halkımızla buluşturmuştur. İpek Yolu Kültür Araştırmaları için  gittiğimiz Doğu Türkistan’ da Başkent Urumçi’ de  Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof.Dr.Abdülkerim Rahmen ve dünyaca  ünlü Manasçı Yusuf  Mamay’ la buluşmamız  tarihi bir olay olmuştur. Yaşı ilerlemiş olan  Manasçı Yusuf Mamay davetimize rağmen  ülkemize gelememiştir. Bu ünlü destan ustasına,  ‘Kaç saat  Manas söyleyebilirsiniz?’  sorduğumuzda,’Saat değil, kaç gün isterseniz söylerim’  yanıtını almıştık. Doğmaca olarak günlerce kahraman Manas’ ın tüm yaşamı ve Kırgızların büyük tarihi ayrıntılarıyla birlikte  şiirsel bir destanla anlatılmaktadır. 1992 yılı içerisinde bağımsızlığına kavuşan Kırgızistan’ da yaptığımız  kültür araştırmalarında  1995 yılının Manas Destanı’ nın derlenmesinin 1000. yılı  olduğu ifade edilmiş ve bu gelişmeler üzerine 1995 yılının Manas 1000. yılı olarak  bütün dünyada kutlanması için ilk teklif Kültür Bakanlığı’ nın ilgili genel müdürü olarak  tarafımızdan Unesco’ ya  ilk teklif yapılmıştır. Daha sonra 1995 yılı  ‘Manas Yılı’ olarak Unesco tarafından  kabul ve ilan edilmiştir. Ülkemizde ve Kırgızistan’ da  yapılan toplantıda Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı  ‘Manas 1000’ ödülü ile beni ödüllendirmiştir. Türkiye’ de Manas Destanı’ nın Türkçe basımı sağlanmış ve Kültür Bakanlığı’ nın TÜRKSOY’ un ve üniversitelerin çıkardığı çok sayıda  kaynak , kütüphanelere ulaştırılmıştır. Türkiye’ de yıllar önce çok sayıda köy ismi değiştirilirken Bayburt İlimize  bağlı Manas Köyü ismi de değiştirilmiş ve yanlışlık 1995 ‘Manas Yılı’ nda  dönemin çalışkan, kültürlü ve dinamik Bayburt Valisi Ali Haydar ÖNER’ in yerinde ve duyarlı gayretleriyle düzeltilerek o köye tekrar ‘Manas’ adı verilmiştir. Tarihi uzun geçmişe dayanan köy ve yerleşim isimlerinin değiştirilmemesi gerektiğini bu örnek bize yeteri kadar anlatmaktadır. Destanlarımız tarihimizdir. Bu bilinci gençlerimize vermeliyiz.