Türk milletinin tarih sayfalarında öyle marşlar vardır ki, Türk'ün hayatına şevk vermiş, renk katmış, yön vermiş, tarihimizle  bütünleşmiştir. İstiklal Marşı'ndan sonra çocukluğumdan beri en çok sevdiğim işte o marşlardan birisi de "Dağ başını duman almış" marşıdır."Dağ başını duman almış,Gümüş dere durmaz akar. Güneş ufuktan şimdi doğar,Yürüyelim arkadaşlar..."Mustafa Kemal On Dokuz Mayıs 1919'da Samsun'a Dokuzuncu Ordu Müfettişi olarak çıkmış, oradan da Havza'ya giderken ilk defa o yolculukta bu marşı mırıldanmış. Yanında Kurmay Başkanı Kazım Özalp, Refik (Saydam) ve  başkaları da vardır.Samsun'dan Havza'ya otomobille veya araba ile gidecektir. O tarihte bütün yurtta, ya (T) modeli Ford otomobilleri yahut Almanlardan kalan ünlü Benz otomobilleri vardı. Ford''lar yeni yeni geliyordu. Samsun''da ise bir tane eski Benz''lerden bulunuyordu. Şoförü, Müslüman olmayan yaşlı bir adamdır.Yollar yağmurdan berbat hale gelmiş.Otomobil ikide bir duruyor, arıza yapıyor, tekrar yol alıyorlar.Mustafa Kemal şoförün yanında oturuyordu.Otomobil bir dönemeçte bir daha kolay kolay harekete gelmeyecek halde durur. Bir daha da çalışmaz. Mustafa Kemal Paşa, Havza'ya gidebilmek için bir araç bulmak gerektiğini söyler. Refik Saydam'a gülerek der ki:-"Doktor... Havza'ya kadar yürüyebilir misin?"Sonunda, yarım saat ilerideki köye gidip, oradan araba bulmayı kararlaştırlar. Hep beraber yola çıkılır.Mustafa Kemal Paşa'nın dudaklarından işte bu marş dökülür.Der ki;-"Size, yorulmamanız için bir çare önereceğim. "Dağ başını duman almış" marşını biliyor musunuz?"Orada olanlardan hiçbiri bu marşı bilmemektedir. Bunun üzerine kendi gür ve dinç sesiyle, notasını da tekrarlayarak okumaya başlar:"Dağ başını duman almış,Gümüş dere durmaz akar. Güneş ufuktan şimdi doğar,Yürüyelim arkadaşlar..."Kendisinden ilk defa, bu marşı Havza yolunda dinleyen yakın arkadaşları şaşkındır.Sonraki yıllarda Atatürk’ün en önemli dava arkadaşlarından biri olan ve Samsun’dan sonra Milli Mücadele’nin yürüyüşünde bulunan Kazım Özalp anılarında o günleri " Özalp Atatürk'ü Anlatıyor" adlı kitabında şöyle anlatacaktır. Okuyunca Atatürk ve Cumhuriyet’i kuranlarla bir kez daha onur duyuyoruz."19 Mayıs 1919'da yanında olan mutlulardan biriyim. Rahat rahat söyleyebilirim ki, Mustafa Kemal Paşa, milli mücadeleye başladığının ilk marşını burada söylemiştir. Daha sonra Ankara Halkevi'nde, Gaziantep gecesinde, bir daha bu marşı söyletir ve söylerken gördüm:"Bu ağaçlar güzel kuşlarYürüyelim arkadaşlar..."derken yeni bir yola çıkmak hazırlığının heyecanını duyardı.  Neden bu marşı bu kadar severdi? Doğa güzelliklerini tekrarladığı, o dönemde pek az görülen öz Türkçe olduğu, içinde geleceği ilgilendiren kelimeler ve amaçlar çok olduğu için mi bilmiyorum. Belki bütün bunların hepsi vardı. Çünkü O, doğanın güzelliğine, heyecanına, geleceğe aşık bir adamdı".Mustafa Kemal, Gençlik Marşı olarak bildiğimiz "Dağ başını duman almış" marşını ilk kez Havza yollarında okumuştur.Böylelikle, Gençlik Marşımız, 19 Mayıs Bayramı ile anılır hale gelmiştir. Nice 19 Mayıslara...